این پژوهش دو ساله به منظور تاثیر تعداد ردیف های کاشت گیاهان ذرت – لوبیا چیتی، ذرت – سویا در کشت های مخلوط و خالص آنها بر عملکرد در طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های 1387 و 1388 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شاملA : کشت مخلوط نواری ذرت – لوبیا چیتی، هر یک در یک ردیف، :B کشت مخلوط نواری ذرت – لوبیا چیتی، هریک در دو ردیف،:C  کشت مخلوط نواری ذرت – لوبیا چیتی، هر یک در سه ردیف، :D کشت مخلوط نواری ذرت – سویا، هر یک در یک ردیف، :E کشت مخلوط نواری ذرت – سویا، هر یک در دو ردیف، :F کشت مخلوط نواری ذرت – سویا، هر یک در سه ردیف، :G کشت خالص ذرت، :H کشت خالص لوبیا چیتی و :I کشت خالص سویا بودند. نتایج آزمایش نشان دادند که عملکرد ذرت در هر دو سال در تیمار D (کشت نواری یک ردیفه ذرت – سویا ) حداکثر (معادل 17818 کیلوگرم در هکتار) و در تیمار G (کشت خالص ذرت) حداقل (15509 کیلوگرم در هکتار) برآورد شد. این نشان می دهد که عملکرد ذرت در کشت نواری مخلوط در مقایسه با کشت خالص آن بالاتر بود. ذرت، همچنین، در تیمار A (کشت نواری یک ردیفه ذرت – لوبیا) بیشترین و در تیمار C (کشت نواری سه ردیفه ذرت – لوبیا) کمترین عملکرد را تولید کرد. ذرت در تیمار D (کشت مخلوط ذرت سویا هر یک در یک ردیف) نیز بیشترین و در تیمار F (کشت مخلوط ذرت – سویا هر یک در سه ردیف) کمترین عملکرد را به دست آورد. لوبیا در تیمار H (کشت خالص لوبیا چیتی) با تولید 2498 کیلوگرم در هکتار از بیشترین و در تیمار A (کشت مخلوط نواری یک ردیفه ذرت – لوبیا) با تولید 2073 کیلوگرم در هکتار از کمترین عملکرد برخوردار شد. سویا در تیمار I (کشت خالص سویا) دارای بیشترین (4794 کیلوگرم در هکتار ) و در تیمار D (کشت مخلوط نواری یک ردیفه ذرت – سویا) کمترین (3257 کیلوگرم در هکتار) بود. در کل، می توان گفت که لوبیا و سویا در کشت خالص در مقایسه با کشت مخلوط عملکرد بیشتری تولید کردند.

به منظور بررسی اثر الگوهای کشت مخلوط نواری لگوم ها (لوبیا چشم بلبلی و سویا) بر عملکرد کمی و کیفی سورگوم علوفه ای، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1384 انجام شد. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام گردید. نسبت های مختلف کاشت عبارت از کشت های خالص سورگوم (SSS)، لوبیا چشم بلبلی (CCC) و سویا (GGG) هر کدام در 12 ردیف، کشت های مخلوط نواری 4 ردیف سویا، 4 ردیف سورگوم و 4 ردیف لوبیا چشم بلبلی (CSG)؛ مخلوط 4 ردیف سویا، 4 ردیف سورگوم و 4 ردیف سویا (GSG)؛ مخلوط 4 ردیف لوبیا چشم بلبلی، 4 ردیف سورگوم و 4 ردیف لوبیا چشم بلبلی (CSC)؛ مخلوط 4 ردیف سویا و 8 ردیف سورگوم (GSS)؛ و بالاخره مخلوط 4 ردیف لوبیا چشم بلبلی و 8 ردیف سورگوم  (CSS)بودند. نتایج حاصل نشان داد که الگو های کشت مخلوط نواری بطور معنی داری (P£0.05)، سبب افزایش وزن علوفه خشک سورگوم و همچنین افزایش عملکرد دانه لگوم ها می شود. بیشترین عملکرد علوفه خشک سورگوم (22079 کیلوگرم در هکتار) در کشت خالص سورگوم (SSS) و کمترین آن (10469 کیلوگرم در هکتار) در الگوی کشت مخلوط نواری هر سه گیاه (CSG) بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه لگوم ها نیز در کشت خالص آنها (CCC یا GGG) مشاهده شد. اثر الگو های مخلوط نواری بر صفات کیفی علوفه سورگوم نیز معنی دار گردید (P£0.05). بیشترین درصد قابلیت هضم علوفه سورگوم (%71) به ترتیب در الگوهای مخلوط نواری CSS و GSS، پروتئین خام در الگوی مخلوط  (%15.2) CSGو فیبر خام (%48.1) در کشت خالص سورگوم (SSS) بدست آمد. با توجه به افزایش 30-8 درصدی مجموع عملکرد علوفه خشک سورگوم و عملکرد دانه لگوم ها در الگوی مخلوط هر سه گیاه (CSG) نسبت به سایر الگوهای مخلوط نواری و همچنین کیفیت بالاتر علوفه سورگوم در الگوهای مخلوط CSS،GSS  و CSG نسبت به کشت خالص آنها می توان نتیجه گرفت که جایگزین کردن این دو لگوم (سویا و لوبیا چشم بلبلی) در طرفین ردیف های کشت سورگوم (نسبت کاشت 4:4:4)، ضمن افزایش تنوع و کاهش رقابت گیاهان، برتری بیولوژیک الگوی کشت مخلوط نواری (با نسبت برابری زمین=25/1) را نسبت به کشت خالص سورگوم علوفه ای از لحاظ کمی و کیفی موجب می شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

به منظور بررسی مقایسه ترکیبهای مختلف کشت مخلوط زیره سبز و عدس، آزمایشی در سال زراعی 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 5 تیمار  شامل آرایش های مختلف کاشت مخلوط دو گیاه عدس و زیره اجرا شد. تیمارهای این آزمایش عبارت بودند از A: کشت مخلوط ردیفی زیره و عدس، B: کشت نواری زیره و عدس (3 ردیف زیره و 3 ردیف عدس)، C: کشت نواری زیره و عدس (4 ردیف زیره و 4 ردیف عدس)،D : کشت خالص زیره (6 ردیف)، E: کشت خالص عدس (6 ردیف). بدین ترتیب تیمارها در دامنه ای از کشت مخلوط ردیفی شروع و به کشت نواری ختم شد. بررسی عملکرد و اجزای عملکرد در گیاه زیره سبز نشان داد که وزن خشک اندام های رویشی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه و تعداد بذر در هر چتر بطور معنی داری تحت تاثیر ترکیبهای مختلف کاشت قرار گرفت و با تغییر الگوی کاشت از کشت مخلوط ردیفی به سمت کشت خالص مقادیر آنها کاهش یافت. وزن خشک اندام های رویشی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در عدس نیز تحت تاثیر الگوهای کشت قرار گرفت، به طوریکه بیشترین مقادیر در تیمار کشت خالص عدس بدست آمد. ارزیابی نسبت برابری زمین (LER)  نشان داد که بیشترین (1.86) LER مربوط به تیمار A (کشت مخلوط ردیفی) و کمترین (1.26) LER مربوط به تیمار C (کشت مخلوط نواری) بود. به تدریج و با تغییر الگوی کشت مخلوط ردیفی به سمت کشت مخلوط نواری، LER کاهش پیدا کرد.

تجمع ماده خشک گیاهان ارتباط خطی با تشعشع فعال فتوسنتزی (PAR) تجمعی دارد و یکی از راههای افزایش جذب تشعشع در سیستمهای زراعی استفاده از کشت مخلوط است. بعلاوه کشت مخلوط ممکن است کارایی مصرف نور گیاهان را نیز بهبود ببخشد. این مطالعه با هدف ارزیابی جذب و کارایی مصرف نور ذرت و سیب زمینی در کشت مخلوط انجام گرفته است. تیمارهای آزمایش شامل: تک کشتی ذرت (MC)، تک کشتی سیب زمینی (MP)، کشت مخلوط نواری (S)، کشت مخلوط I25، I50،I75  (به ترتیب با 25%، 50% و 75% همپوشانی ردیف های ذرت و سیب زمینی در تیمار نواری) و کشت مخلوط ردیفی(R) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که کارایی مصرف نور ذرت در تمام تیمارهای مخلوط نسبت به تک کشتی افزایش پیدا کرد، در حالیکه کارایی مصرف نور سیب زمینی در کشت مخلوط کاهش یافت. میانگین کارایی مصرف نور ذرت در طول فصل رشد از 2.65 در تیمار MC تا 3.27 گرم بر مگاژول تشعشع فعال فتوسنتزی در تیمار R و میانگین کارایی مصرف نور سیب زمینی نیز از 1.27 در تیمار R تا 1.47 گرم بر مگاژول تشعشع فعال فتوسنتزی در MP متغیر بود. در کل هر چه مخلوط از آرایش ردیفی، که فاصله ردیف های ذرت در آن دو برابر کشت خالص بود، به سمت آرایش نواری، که فاصله ردیف های ذرت در آن مشابه تک کشتی بود، تمایل پیدا کرد (یعنی به ترتیب تیمار کشت مخلوط ردیفی، I75، I50، I25، و کشت مخلوط نواری) کارایی مصرف نور نیز به تدریج کاهش یافت، زیرا تعداد ردیف هایی که فاصله آنها دو برابر کشت خالص شد کاهش پیدا کرد. هرچه آرایش مخلوط از نواری به سمت ردیفی تمایل پیدا کرد (یعنی به ترتیب تیمارهای I25، I50، I75، و کشت مخلوط ردیفی) تعداد ردیف های بیشتری از سیب زمینی در زیر سایه مستقیم ذرت قرار گرفت و این مساله سبب کاهش تدریجی کارایی مصرف نور شد. جهت حصول نتایج بهتر پیشنهاد می شود که تراکم های مختلف این دو گیاه و همچنین سیستم های تاخیری مورد ارزیابی قرار بگیرد.

به منظور بررسی مقایسه الگوهای مختلف کشت مخلوط زیره سبز (.Cuminum cyminum L) و عدس (.Lens culinaris L) در کشت دوم، آزمایشی در مزرعه ای واقع در استان آذربایجان غربی- شهرستان نقده در سال زراعی 91-1390 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و هشت تیمار به اجرا در آمد. تیمار های آزمایش شامل کشت مخلوط روی ردیف های کاشت (50% زیره سبز + 50% عدس)، کشت مخلوط ردیفی (یک ردیف عدس + یک ردیف زیره سبز)، کشت های مخلوط نواری (دو ردیف عدس + یک ردیف زیره سبز، سه ردیف عدس + یک ردیف زیره سبز، چهار ردیف عدس + دو ردیف زیره سبز، شش ردیف عدس + دو ردیف زیره سبز) و کشت خالص دو گیاه بود. اثر الگوی کشت بر صفات مورد بررسی هر دو گونه اثر معنی دار (p£0.01) داشت. نتایج در مورد گیاه عدس نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی عدس از تیمار کشت خالص به ترتیب برابر با 600 و 1600 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار آن از الگوی کشت مخلوط نواری شش ردیف عدس با دو ردیف زیره سبز به ترتیب برابر با 273 و 676 کیلو گرم در هکتار حاصل شد. نتایج در مورد گیاه زیره سبز نشان داد که بین کشت خالص با کشت مخلوط روی ردیف های کاشت و کشت ردیفی از نظر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی اختلاف معنی داری وجود نداشت. با افزایش عرض نوارها در تیمارهای کشت مخلوط از عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی زیره سبز به طور میانگین 50 و 54 درصد کاسته شد. درصد اسانس در تمامی تیمارهای کشت مخلوط بالاتر از تیمار کشت خالص بود. بیشترین عملکرد اسانس از کشت مخلوط روی ردیف های کاشت (20 کیلو گرم در هکتار) به دست آمد. ارزیابی نسبت برابری زمین LER)) نشان داد که بیشترین نسبت برابری زمین (1.8) از کشت مخلوط یک ردیفی و کمترین مقدار آن (0.94) از کشت مخلوط نواری شش ردیف عدس + دو ردیف زیره سبز حاصل شد. با تغییر الگوی کشت از مخلوط ردیفی به سمت مخلوط نواری، LER احتمالا به دلیل کاهش اثرات تسهیل و تکمیل کنندگی دو گونه کاهش پیدا کرد.

به منظور بررسی جذب و کارایی مصرف نور در کشت مخلوط لوبیا و ریحان رویشی، آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و پنج تیمار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: (1- کشت خالص لوبیا، 2- کشت خالص ریحان، 3- کشت مخلوط نواری چهار ردیف ریحان و دو ردیف لوبیا، 4- کشت مخلوط نواری چهار ردیف لوبیا و دو ردیف ریحان و 5 - کشت مخلوط ردیفی). برداشت گیاه ریحان در دو چین انجام گرفت. در این آزمایش میزان جذب نور در تیمارهای کشت مخلوط به طور معنی داری بالاتر از کشت خالص بود. کارایی مصرف نور لوبیا در کشت ردیفی (2.4 گرم بر مگاژول) بالاتر از تیمارهای دیگر بود و کمترین کارایی نور لوبیا در تیمار 4 ردیف ریحان و 2 ردیف لوبیا با 1.6 گرم بر مگاژول به دست آمد. در برداشت اول گیاه ریحان، کشت خالص کارایی نور بالاتری نسبت به تیمارهای دیگر داشت (1.27 گرم بر مگاژول). به طور کلی در چین دوم کارایی مصرف نور در تمامی تیمارها بالاتر از چین اول بود و کشت ردیفی با 3.4 گرم بر مگاژول بالاترین کارایی مصرف نور را به خود اختصاص داد. ضریب استهلاک نوری در این آزمایش برای ریحان 0.47 و برای لوبیا 0.55 به دست آمد. بالاترین شاخص سطح برگ لوبیا (4.3) در کشت خالص حاصل شد. بالاترین شاخص سطح برگ ریحان (3.2) در برداشت اول در کشت نواری با 4 ردیف ریحان و در چین دوم در کشت خالص (2.5) بدست آمد.